7226 Sayılı Torba Kanun 26.03.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış olup, mevzuatta yapılan düzenlemelerden bazıları aşağıda faydalı olması açısından bilgilerinize sunulacaktır.

1- Kısa Çalışma Başvuruları Hakkında

Bilindiği üzere işçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için;

• İşverenin kısa çalışma talebinin iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygun bulunması,
• İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yıl içinde en az 600 gün süreyle adına işsizlik sigortası primi ödenmiş olması,
• iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması, gerekmektedir.

Kanunun 41. Maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 23. Maddeye göre, 30.06.2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere, koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvurularında yukarıda yer verilen 120 gün süresi 60 gün, 600 gün süresi ise 450 gün olarak uygulanacaktır.

Bu koşulu taşımayanlar, kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya devam edecektir.

Bu madde kapsamında kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için, iş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı Kanunda, işverenin iş akdini haklı nedenle derhal fesih hakkını düzenleyen 25. maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan sebepler (ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri) hariç olmak kaydıyla, işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekecektir. Bu madde kapsamında yapılacak başvurular, başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde sonuçlandırılacaktır.

Bu madde kapsamında yapılan başvuru tarihini 31.12.2020 tarihine kadar uzatmaya ve yukarıda yer verilen günleri (60 gün – 450 gün) farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı yetkili kılınmıştır. Bu düzenleme, 29.02.2020 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

2- Telafi Çalışması Hakkında

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Telafi çalışması” başlıklı maddesinde yer alan nedenlerle işyerinde çalışılmayan süreler için iki ay içinde işverenin işçiye telafi çalışması yaptırabilmesi mümkündür.

Kanunun 43. Maddesinde yer alan düzenleme ile telafi çalışması yaptırılmasına dair karar alınacak ve uygulanacak süre 2 aydan 4 aya çıkarılmıştır. Bu düzenleme 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

3- İşyeri Kira Ödemeleri Hakkında

Kanunun Geçici 2. Maddesinde yer alan düzenlemeye göre,

01.03.2020 tarihinden 30.06.2020 tarihine kadar işleyecek işyeri kira bedelinin ödenememesi, kira sözleşmesinin feshi ve tahliye sebebi oluşturmayacaktır.

Bu düzenleme 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4- Genel Sağlık Sigortası Primlerinin Tamamlanma zorunluluğu hakkında

Kanunun 45. Maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 88. maddesinin dördüncü fıkrasında aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır. Değişiklik sonrası maddenin yeni hali şu şekildedir:

“3 üncü maddenin üçüncü fıkrası kapsamına girenler hariç olmak üzere; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olmakla birlikte, 4857 sayılı Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlardan ay içerisinde sekiz gün ve daha az çalışanlar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin otuz güne tamamlanması zorunludur. “

Buna göre, Ay içerisinde 10 gün ve üzeri çalışan; “kısmi süreli çalışanlar”, “puantaj usulü çalışanlar” ve “ev hizmetlerinde çalışanlar”ın eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini tamamlama zorunluluğu kaldırılmış olmaktadır. Ev hizmetlerinde çalışanların eksik günleri için sigortalının bakmakla yükümlüsü olduğunu düzenleyen hüküm işlevsiz olacağı için de kaldırılmıştır.

Genel sağlık sigortasından yararlanabilmek adına eksik sürelerini 30 güne tamamlamak için ay içerisinde 20 gün ve daha az çalışmaları gereken kişilerin süresi 8 güne indirilmiştir. Ay içerisinde 20 günlük çalışma süresi 8 güne indirilen ve daha önce eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini kendileri ödemek zorunda olanlardan, ay içerisinde 9 günden 20 güne kadar çalışanların bu yükümlülüğü ortadan kaldırılmıştır.

Bu sayede eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primleri kendilerince ödenen kısmi süreli çalışan sayısını azaltmak ve kısmi süreli çalışmayı teşvik ederek bu kapsamda istihdam edilen kişi sayısının artırılması amaçlanmıştır. Ayrıca ev hizmetlerinde çalışan kişiler halihazırda ay içerisinde 10 günden fazla çalıştığı için bu kişilerin eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primi ödeme zorunlulukları kaldırılmıştır.

Bu düzenleme 01.04.2020 tarihinde yürürlüğe girecektir.

5- Bireysel Emeklilik Sisteminde Yabancı Para Cinsinden Katkı Payı Ödemelerinde Devlet Katkısı hakkkında

Kanunun 19. Maddesi ile 4632 sayılı Kanunun “Devlet katkısı” başlıklı Ek-1. Maddesinde yapılan düzenlemeye göre, hali hazırda % olarak uygulanan Devlet katkısı oranını, yabancı para cinsinden yapılan katkı payı ödemeleri için ’a kadar indirme hususunda Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir.

Yukarıdaki düzenleme 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

6- Asgari Ücret Desteği Hakkında Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen geçici maddeyle,

2020 yılının tamamında, sektör ayrımı yapılmaksızın finansmanı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak şekilde, işverenlere, ödeyecekleri sigorta priminden mahsup edilerek günlük 2,50 lira, aylık 75 lira asgari ücret desteği sağlanacaktır.

Prime esas günlük kazanç tutarı, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 256 lira esas olarak alınacaktır.

Bu madde kapsamında destekten yararlanılacak ayda/dönemde, 2019 yılı ocak ila kasım ayları/döneminde aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının altında bildirimde bulunulması halinde bu madde hükümleri uygulanmayacaktır.

Mevcut bir işletmenin kapatılarak değişik bir ad ve unvan altında ya da bir iş birimi olarak açılması veya yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi İşsizlik Sigortası Fonu katkısından yararlanmak amacıyla muvazaalı işlem tesis ettiği anlaşılan veya sigortalıların prime esas kazançlarını 2020 yılı ocak ila aralık ayları/dönemi için eksik bildirdiği tespit edilen işyerlerinden İşsizlik Sigortası Fonu’nca karşılanan tutar, gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınacaktır.

İşverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili 2020 yılı ocak ila aralık aylarına/dönemine ait aylık prim ve hizmet belgelerini veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerini yasal süresi içinde vermediği, sigorta primlerini yasal süresinde ödemediği, denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığı durumlarının tespit edilmesi, kuruma prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunması hallerinde asgari ücret desteği sağlanmayacaktır.

2020 yılında asgari ücret desteği yılın tamamında uygulanacaktır.

Uygulanın usul ve esasları Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Türkiye İş Kurumunun görüşleri alınmak suretiyle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenecektir.

Bu düzenleme, 01.01.2020 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

7- Konaklama Vergisi Hakkında
7194 sayılı Kanun ile 6802 sayılı Kanunda düzenlenen “Konaklama vergisi”nin yürürlük tarihi 01.04.2020 olarak ve 31.12.2020 tarihine kadar vergi oranı %1 olarak belirlenmişti.

Kanunun 51. Maddesinde yer alan düzenleme ile Konaklama Vergisinin yürürlük tarihi 01.01.2021’e ertelenmiştir.

Bu düzenleme 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

8- Turizm Sektöründeki diğer önlemler hakkında

Kanuna eklenen GEÇİCİ MADDE 25’e göre, turizm tesisleri yapılmak üzere adlarına kamu arazisi tahsis edilen Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli yatırımcılar ve işletmecilerden irtifak hakkı tesis edilip edilmediğine veya kullanma izni verilip verilmediğine bakılmaksızın 1/04/2020-30/06/2020 tarihleri arasındaki dönemde tahsil edilmesi gereken kira, kesin izin, kesin tahsis, irtifak hakkı, kullanma izni, yararlanma, ilave yararlanma bedelleri ve hasılat payları ile Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli turizm tesislerinin yatırımcıları ve işletmecilerinden bu faaliyetleri dolayısıyla Hazine taşınmazlarını izinsiz kullanımlarından dolayı aynı dönemde tahsil edilmesi gereken ecrimisillerin ödeme süreler, başvuru şartı aranmaksızın altı ay ertelenir ve bu alacaklar ertelenen süre sonuna kadar herhangi bir zam veya faiz uygulanmadan tahsil edilir.

Bu düzenleme 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

9- Kredi Ödemelerini aksatan kişiler hakkında

Kanunun 48. Maddesine göre, anapara ve/veya taksit ödeme tarihi 24.03.2020’den önce olup da kullandığı nakdi ve gayrinakdi kredilerinin anapara, faiz ve/veya ferilerine ilişkin ödemelerini aksatan gerçek ve tüzel kişilerin, söz konusu borçlarının ödenmesi geciken kısmının 31.12.2020’ye kadar tamamının ödenmesi veya yeniden yapılandırılması halinde, bu kişilerin 5411 sayılı Kanunun “Risk Merkezi” başlıklı Ek-1. Maddesine göre Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi nezdinde tutulan kayıtları, bu kişilerle yapılan finansal işlemlerde, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar tarafından dikkate alınmayacaktır. Kredi kuruluşları ve finansal kuruluşların mevcut kredileri yeniden yapılandırması veya yeni kredi kullandırması, bu kuruluşlara hukuki ve cezai sorumluluk doğurmayacaktır.

Bu düzenleme 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

10- Esnaf Ahilik Düzenlemesi hakkında

Kanunun 17. Maddesinde yer alan düzenleme ile Esnaf Ahilik Sandığına dair 4447 sayılı Kanunun Ek-6. Maddesi ile 5510 sayılı Kanunda yer alan hükümler 01.01.2021 tarihine kadar uygulanmayacaktır.

Bu düzenleme, 31.12.2019 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

11- Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında

Türkiye’de ikamet etmeyen vatandaşlar ile çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişiler, döviz cinsinden Bireysel Emeklilik Sistemi’ne dahil olabileceklerdir. Döviz cinsinden BES’e ödenen paylar için devlet katkısının yüzde 10’a kadar indirilmesinde Cumhurbaşkanı’na yetki verilecektir.

12- Emeklilik Yatırım Fonları Hakkında

Kanunun 4. Maddesi ile GVK’da menkul sermaye iradının tarif edildiği 75. Maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Yabancı para cinsinden yapılan katkı payı ödemelerinin yatırıldığı yabancı para cinsinden kurulan emeklilik yatırım fonlarından elde edilen irat tutarının tespitinde kur farkı dikkate alınmaz.”
13- Bildirimlerin elektronik ortamda yapılabilmesi hakkında
Kimlik Bildirme Kanunu’nda değişiklikle şehir, kasaba ve köy sınırları içinde bulunan ve kanunda belirtilen yerler dışında kalan her çeşit ticaret ve sanat amacı güden iş yerlerinde çalışanlar, buralarda barındırılanlar, öğrenci yurtları ve benzeri yerlerde çalışanlar, bu yerlerde kalan öğrencilerin bildirimleri, sorumlu işleticilerce genel kolluk kuvvetlerine elektronik ortamda da yapılabilecektir. Bu kapsamda elektronik ortamda yapılan bildirimler, genel kolluk tarafından köy ve mahalle muhtarlarıyla paylaşılacaktır.
14- Afet yaşanılan yerlere ilişkin düzenlemeler hakkında
Afet yaşanılan yerlerde elektrik, doğal gaz tüketim bedelleri, tahakkuk, tahsilatlarının süresi ve kapsamı belirlenerek 1 yıla kadar ertelenmesi ile dağıtım, tedarik şirketlerinin söz konusu ertelemeden kaynaklanan anapara haricindeki tüketicilerden tahsil edilmeyen bedellere ilişkin finansman maliyetinin gecikme zammı tutarını geçmemek üzere, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bütçesinden karşılanmasına Cumhurbaşkanınca karar verilebilecektir.
15- Maden Kanunu’nda yapılan değişiklikler

Mücbir sebeplerden herhangi birinin bulunması halinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak, Maden Kanunu’ndaki mali yükümlülüklerin veya beyanların ertelenmesi ya da taksitlendirilmesine karar verilebilecektir. Bu takdirde mali yükümlülüklere ilişkin zaman aşımı duracak ve hak düşürücü süreler erteleme süresinde işlemeyecektir. Bu hükmün uygulanması için mücbir sebebin malum olması veya ilgililer tarafından ispat veya belgelenmesi gerekecek. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, mücbir sebep sayılan haller nedeniyle bölge, il, ilçe, mahal veya afete maruz kalanlar itibarıyla mücbir sebep hali ilan etmeye ve bu sürede mali yükümlülüklerden yerine getirilemeyecek olanları tespit etmeye yetkili olacaktır.

16- Dernekler kanununda yapılan değişiklik hakkında

Dernekler Kanunu’nda değişikliğe gidilerek, derneklerin yönetim kurulu ve denetim kurulu üyeliklerine seçilenlerin yanı sıra üyelere de üyeliklerini bildirme zorunluluğu getirilmiştir. Dernek üyelikleri kabul edilen ya da sona eren vatandaşların 45 gün içerisinde bildirimleri yapılacaktır.

Dernekler, 6 ay içinde üyeliği devam edenlerin adını, soyadını, doğum tarihini ve kimlik numarasını, merkezinin bulunduğu dernekler birimine bildirecektir. Bu bildirimi yerine getirmeyen dernek yöneticileri hakkında 500 lira idari para cezası uygulanacaktır.

Dernekler Kanunu ile Türk Medeni Kanunu’na göre derneklerle ilgili her türlü kayıt, iş ve işlemler elektronik ortamda yapılabilecektir.
17- Acele kamulaştırma hakkında

Özel mülkiyete konu taşınmazların, yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak belirlenmesi halinde, bu alanlar üzerinde acele kamulaştırma yapılabilecektir.

Endüstri Bölgeleri Kanunu kapsamında belirlenen bölgelerin yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak da belirlenmesi halinde, bu alanların tahsis edileceği tüzel kişilerin belirlenmesi dışındaki diğer gerekli işlemler bu kanuna göre yürütülecek. Bu alanları kullanacak tüzel kişiler, bakanlık tarafından belirlenecektir.

Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretiminin desteklenmesi amacıyla uygulanan tarifeler ile YEK Destekleme Mekanizması kapsamındaki diğer gelirlerin değerlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar EPDK tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenecektir.
18- Çek Kanunu’nda yapılan değişiklik hakkında

24 Mart 2020’ye kadar işlenen suçtan dolayı mahkum olanların cezalarının infazı bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla durdurulacaktır.

Hükümlü, tahliye tarihinden itibaren en geç üç ay içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini alacaklıya ödeyecektir. Kalan kısmını üç aylık sürenin bitiminden itibaren ikişer ay arayla 15 eşit taksitle ödemesi durumunda mahkemece, ceza mahkumiyetinin bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilecektir. İnfazın durdurulduğu tarihten itibaren en geç üç ay içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda biri ödenmediği takdirde alacaklının şikayeti üzerine mahkeme hükmün infazının devamına karar verilecektir. Hükümlü, taksitlerden birini süresi içinde ilk defa ödemediği takdirde, ödemediği bu taksit sürenin sonuna bir taksit olarak eklenecektir. Kalan taksitlerden birini daha ödemediği takdirde alacaklının şikayeti üzerine mahkemece hükmün infazının devamına karar verilecektir.

Hükmün infazının durdurulması halinde ceza zamanaşımı işlemeyecek. İnfazı durdurulan kişi hakkında mahkemece Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre adli kontrol tedbirine karar verilebilecektir. Verilecek kararlarda, hükmü veren icra ceza mahkemesi yetkili olacaktır.

Mahkemece verilecek tüm kararlar alacaklıya tebliğ edilecek. Verilecek kararlara karşı itiraz kanun yoluna gidilebilecektir. İtirazın incelenmesinde İcra ve İflas Kanunu’nca belirlenen itiraz usulü uygulanacaktır. Madde hükümleri, her bir suç için ancak bir kez uygulanabilecektir.